فودکورت (food court) یا صحن خوراک (سرای غذا) چیست؟
فودکورت (food court) در مراکز تجاری و تفریحی، فضایی با غرفههای متعدد است که به صورت پیوسته دور تا دور یک سالن بزرگ قرار دارند. در هر یک از این غرفهها، یک رستوران، فست فود و یا کافی شاپ قرار دارد که برای سرویسدهی آماده است. در این گونهی جدید از غذاخوری ها در مراکز خرید، فرودگاهها و برجها معمولا غذاهای حاضری و فستفود فروخته میشود.
در وسط سالن فود کورت نیز میز و صندلیهایی قرار دارند که مشتریان میتوانند در زمان انتظار برای آماده سازی و یا صرف غذا از آنها استفاده کنند. اگر بخواهیم به این سوال که فودکورت چیست پاسخ کوتاهی دهیم باید بگوییم که فود کورت ها بسیار به کافه تریاها شبیه هستند. تنوع غذایی بالا در فودکورت ها مشتریانی با سلیقهها و ذائقههای مختلف را راضی میکند.
تاریخچه فودکورت
اولین فودکورت در مارچ ۱۹۷۴ در مرکز خرید پاراموس پارک (Paramus Park) در نیوجرسی آمریکا دایر شد. البته پیش از این اتفاق، تلاش ناموفقی در سال ۱۹۷۱ در این زمینه انجام شده بود، اما موفقیت این طرح در همان مارچ سال 1974 اتفاق افتاد. هدف از ایجاد فودکورت این بود که مشتریانی که به مرکز خرید مراجعه کرده بودند، این امکان را داشته باشند که بتوانند بدون نیاز به جابجایی و انجام سفر درون شهری، در همان مرکز، غذای خود را بصورت سریع و مختصر بخورند و خریدشان را ادامه دهند.پس از مشاهده میزان استقبال از این فودکورت، اشخاص دیگری در صدد اجرای این طرح در دیگر نقاط برآمداند.
هدف از راه اندازی فود کورت چیست؟
هدف از ایجاد فودکورت ها آسانسازی و سرعت بخشیدن به تهیه و سرو غذا است. به همین دلیل، فست فود ها غرفه های اصلی در فودکورت ها هستند.
در واقع فود کورت راه اندازی شده است تا مشتریان بتوانند در حین خرید خود و یا بعد از آن در کوتاهترین زمان ممکن ذائقه و سلیقهی همه اعضا خانواده را در یک وعده غذایی تامین کنند و همه خانواده در یک مکان در کنار هم از صرف غذای مورد علاقه خود لذت ببرند.
دلیل افزایش استفاده افراد جامعه از فودکورت ها نیز همین ارائه انواع مواد غذایی بر طبق سلیقهها و ذائقههای مختلف همه اعضای خانواده است.
تجهیزات لازم برای راه اندازی فودکورت
قطعاً یکی از بزرگترین نگرانی ها برای شما نحوه تأمین تجهیزات لازم برای راه اندازی فودکورت است. در مرحله اول اجرای یک فست فود، باید دقت گردد که دارای استانداردهای لازم برای آماده سازی و پخت علمی باشد که این امر بدون اجرای نقشه الکترومکانیکال میسر نیست.
زیرا اگر تنها خطایی در نقشه چیدمان وجود داشته باشد، دیگر کلمه فست فود ارزش خود را از دست داده و این اتلاف وقت که در اثر بی دقتی در چیدمان بوجود آمده غیر قابل جبران است و برای رفع آن باید هزینه گزافی را چه از لحاظ مادی و چه زمانی پرداخت نمائید.
اولین قدم این است که بر مبنای نقشه پلان فضا، تمامی موارد مانند انبار خشک، سردخانه بالای صفر، سردخانه زیر صفر، قسمت آماده سازی، آشپزخانه پخت، نرم افزار مدیریت رستوران و کافی شاپ و در آخر قسمت سرو غذا در نقشه دیده شوند و بر اساس استانداردها، از فضا بهترین استفاده را برای آماده سازی، پخت و تحویل غذا به مشتری را داشت.
اجزای هر فودکورت
هر فودکورت از تعدادی غرفه تشکیل شده است که هر غرفه یک پیشخوان و یا یک کانتر فروش Counter منحصر به خود، جهت سفارش از آن غرفه را دارد که وعده ی غذایی در این پیشخوان یا کانتر سفارش داده می شود و بعد از سفارش به محوطه سالن غذاخوری انتقال داده می شود. همچنین غذای سفارش داده شده مشتری ممکن است به بیرون نیز ارسال گردد که قاعدتا بسته بندی و ارسال می گردد. فودکورت ها ممکن است فروشگاه هایی جهت فروش مواد غذایی آماده، برای مشتری هایی که قصد دارند غذای خود را سفارش داده و به منزل ببرند و گرم کرده و میل کنند، نیز داشته باشند. فودکورت ها ممکن است انواع خدمات غذایی را ارائه بدهند و بتوانند انواع ذائقه ها را ساپورت کنند، انواع برند های غذایی و فروشندگان غذایی ( برگر Burger، مرغ سوخاری Fried Chicken، پیتزا Pizza، غذاهای ایتالیایی Italian Foods، غذاهای عربی و ترک Arabic & Turkish Food، کباب خانهKebab House ، غذای سالمHealthy Food ، استیکSteak ، غذای ایرانیIranian Food ، بستنیIceCream ، آبمیوه Juice Bar، رستوران های سنتی، سالاد بارهاSalad Bar ، کافه هاCafé یا Café bar، کافی شاپ ها Coffee Shop، چایخانه Tea House یاTea bar و … ) می توانند غرفه های منحصر به خود را در یک فودکورت داشته باشند. در کشورهای مختلف ممکن است فودکورت، یک مرکز خود محور باشد و وابستگی خاصی به یک مرکز خرید و یا یک مال تجاری نداشته باشد، همچنین در مراکز آموزشی نظیر دانشگاه ها و یا دبیرستان ها نیز کافه تریا ها و یا سلف سرویس ها در حال جایگزین شدن با فودکورت ها می باشند که باعث شده در این مراکز فودکورت ها خود محور و مستقل از یک فروشگاه یا مرکز خرید تجاری قلمداد شوند .
فودکورت در ایران
1. فودکورت راه چوبی
پارک آب و آتش یکی از شناختهشدهترین پارکها و مراکز تفریحی تهران است. این پارک با طراحی منحصربهفرد و فضای سبز دیدنی، پاتوق تهرانگردی پیر و جوان است. فودکورت راه چوبی پارک آب و آتش نام خود را از مسیر چوبی و زیبای خود دارد. شما میتوانید در حالیکه بر مسیر چوبی و پوشیده شده از گیاهان قدم میزنید، رستوران موردعلاقهتان را پیدا کنید. هر یک از رستورانها دکوراسیون و البته منوی مخصوص به خود را دارند. رستورانهای این فودکورت انواع غذاهای ایرانی، محلی، ایتالیایی و فست فود را سرو میکنند. ازآنجایی که بیشتر رستوران و کافههای این فودکورت منوی صبحانه نیز دارند، پیشنهاد میکنم تا برای یکبار هم که شده صبحانه را در فضایی متفاوت میل کنید. نشستن در فضای زیبا و آرام کافههای راه چوبی نیز عصری دلچسب را برایتان رقم میزند.
2. فودکورت پالادیوم
پالادیوم یکی از پاساژهای معروف تهران است. این مرکز خرید مدرن در محله زعفرانیه تهران قرار دارد و علاوهبر واحدهای تجاری متنوع و نمایندگی برندهای معتبر، فودکورت نیز دارد. فودکورت مرکز خرید پالادیوم در طبقه سوم آن قرار دارد. بسیاری از افراد اهل شکمگردی، فودکورت پالادیوم را بهخاطر کیفیت غذاها و فضای آرام و مدرن آن، یکی از بهترین فودکورت های تهران میدانند. این فودکورت با غذاهای ایرانی، دریایی، بینالمللی و فستفود آماده پذیرایی از بازدیدکنندگان است. یکی از شناختهشدهترین رستورانهای دریایی تهران یعنی رستوران لاوآنسی نیز در این مجموعه شعبه دارد. اگر به غذاهای دریایی علاقهمند باشید، این رستوران بهترین انتخاب برای شما است.
راه اندازی فود کورت به چه صورت است؟
اگر در فکر تاسیس فودکورت هستید در نظر داشته باشید که در فودکورت باید چند نوع استیشن ( رستوران یا فست فود و کافی شاپ) در نظر بگیرید و منوی غذایی و نوشیدنی متنوع و بسیار قوی داشته باشید تا بتوانید ذائقه مهمانان را تامین و رضایت آنها را جلب نمائید، زیرا که در فودکورت باید از سطح تنوع بیشتری در کنار کیفیت غذا و نوشیدنی ها، در استیشن های مختلف استفاده شود. طراحی و دکوراسیون جذاب نیز از موارد مهم دیگریست که باید مد نظر قرار دهید. استیشن بندی نیز نقش مهمی را ایفا می کند، اگر بخواهیم توضیح بیشتری بدهیم باید به این نکته اشاره کنیم که شما در فودکورت ها یک فضای نشیمن (سالن) عمومی دارید که میتواند برای تنوع چند نوع مبلمان مختلف و متفاوت در این فضا استفاده شود، اما آشپزخانه ها یا در اصطلاح استیشن های پخت کاملا ازهم مجزا هستند و قرار است در هرکدام یک سبک غذا پخته و سرو شود. برای مثال یک استیشن غذاهای ایرانی، یک استیشن غذاهای ایتالیایی، استیشن دیگر کافی شاپ و … با نوشیدنی های سرد و گرم که میتوان دنیایی از خلاقیت را اجرا نمود و هر یک از این بخشها تجهیزات و ادوات مورد نیاز خود را می طلبد. نکته مهم دیگر این که این استیشن ها باید معمولا دو قسمتی تعبیه گردند، یکی فضای آماده سازی و امور اولیه و پخت که تمامی موارد شستشو، گند زدایی و … در این بخش انجام می شود و معمولا مجموعه های زنجیره ای بزرگ و با حجم فروش زیاد یک آشپزخانه مرکزی با امکانات مورد نیاز، سرد خانه های بالای صفر و زیر صفر و سایر امکانات مورد نیاز در این بخش را نیز تامین و طراحی می کنند. بخش بعدی فضای پخت نهایی، ارائه، تحویل غذا و قسمت صندوق است.
از آیتم های مهم دیگر در کنار طراحی و فضاسازی استیشنها که نیازمند تخصص است: نورپردازی، طراحی سیستم سرمایش و گرمایش مناسب و تهویه مطبوع، میز، صندلی و مبلمان با نشیمن راحت، زیبا و همینطور فضا سازی و ایجاد المان هایی همچون فضای سبز مناسب و محدود که با در نظر گرفتن فلاور باکس ها که فضای کمی را اشغال کنند میسر خواهد بود و به فضای فودکورت گرمی و لطافت می بخشد، ظرف و ظروف و پکهای بیرون بر نیز بسیار مهم هستند و باید به شکل هایی زیبا، جذاب و به روز طراحی گردند.
راه اندازی فود کورت موفق
فودکورت ها باید در محل رفت و آمد مردم باشد به این معنا که مردم در آنجا تجمع می کنند یا از آنجا عبور می کنند. فود کورت معمولا بیشترین حجم ترافیک کاری را در طول زمان خورد و خوراک دارد، وقتی که مردم احساس میکنند زمان خوردن است.